Διαμαρτυρία εργατών μεταλλείου στη Σάργερη Νικοπόλεως

   Άλλο ένα ντοκουμέντο παρουσιάζουμε σήμερα. Πρόκειται για την έγγραφη διαμαρτυρία εργαζομένων στο μεταλλείο του χωριού Σάργερη (ή Κεμίν Πελή), το οποίο βρίσκεται νότια του Σούσεχρη, στην ορεινή διάβαση προς Ζάρα και Σεβάστεια.

   Σύμφωνα με το έγγραφο, οι συγκεκριμένοι υπογράφοντες, εργάστηκαν στο μεταλλείο, αλλά από τις αρχές Ιουνίου μέχρι τις 20 Αυγούστου 1894, δεν πληρώθηκαν. Παρά τις συνεχείς διαμαρτυρίες τους, δε μπόρεσαν να πάρουν τα χρήματά τους και έτσι, με το συγκεκριμένο έγγραφο (με ημερομηνία 17 Δεκεμβρίου 1897), εξουσιοδοτούν τον ιερέα Κωνσταντίνο Παραστατίδη να προβεί σε όλες τις απαιτούμενες ενέργειες και να τους εκπροσωπήσει ενώπιον πάσης αρχής, μέχρι τη δικαίωσή τους.

   Δυστυχώς δε γνωρίζουμε την κατάληξη της υπόθεσης, αλλά το έγγραφο μας δίνει σημαντικές πληροφορίες μέσω των ονομάτων που αναφέρονται σ` αυτό.

   Η Σάργερη κατοικήθηκε κατά πλειοψηφία από μετανάστες των περιοχών Κιουρτιούν, Τορούλ και Χερίανας Αργυρουπόλεως.

   Σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε, στο χωριό υπήρχε κοίτασμα αργυρούχου μολύβδου και έτσι προχώρησαν στην εκμετάλλευσή του.

   Στο έγγραφο αναφέρεται ως διευθυντής του μεταλλείου κάποιος Αβράμ-εφέντη, αλλά δε μπορούμε να προσδιορίσουμε την ακριβή ταυτότητα. Από σουλτανικό διάταγμα όμως, με ημερομηνία 2 Δεκεμβρίου 1889, γνωρίζουμε ότι το συγκεκριμένο μεταλλείο είχε παραχωρηθεί για 99 χρόνια σε τρεις Αρμένιους από τη Σεβάστεια.

   Στο έγγραφο επίσης βλέπουμε ότι οι διαμαρτυρόμενοι εργάτες αναφέρουν ότι δούλεψαν «στο μετάλλευμα, στα ξύλα και στα κάρβουνα». Είναι η γνωστή διαδικασία που ακολουθείτο και ο επιμερισμός εργασίας στα μεταλλεία. Κάποιοι δούλευαν στην εξόρυξη του μεταλλεύματος, κάποιοι στην υλοτόμηση για υποστυλώματα και καύσιμη ύλη και κάποιοι στην παραγωγή κάρβουνου και στην εκκαμίνευση, δηλαδή στη διαδικασία διαχωρισμού του μεταλλεύματος διά της καύσης και του λιωσίματος.

   Για εμάς το μεγαλύτερο ενδιαφέρον έγκειται στα ονόματα που αναφέρονται και τις επιπλέον πληροφορίες που αυτά μας δίνουν.

   Οι διαμαρτυρόμενοι εργάτες λοιπόν, όπως οι ίδιοι υπογράφουν, είναι οι εξής:

Yanioğlu Yani veled-i Todor - Γιαννίογλου Γιάννης του Θεοδώρου – οικογένεια Ιωαννίδη από τη Σάργερη. Εγκαταστάθηκαν στο Μεσόβουνο Κοζάνης.

Yoroğlu Habo veled-i Yor – Γιώρογλου Χάμπος του Γεωργίου – δε μπορούμε να το ταυτοποιήσουμε σίγουρα. Ίσως είναι ο Γεωργιάδης ή Μουρατίδης Χαράλαμπος του Γεωργίου, από το κοντινό χωριό Καϊλή-καγιά του Επές, που εγκαταστάθηκε στο Χείμαρρο Σερρών.

Yanioğlu Konstantin veled-i Çerçi Yani – Γιαννίογλου Κωνσταντίνος του Τσερτσή Γιάννη – οικογένεια Τζαρτζιμανίδη από τη Σάργερη. Εγκαταστάθηκαν στο Μεσόβουνο Κοζάνης.

Cevizioğlu Pavli veled-i Pandeli – Τζεβιζίογλου Παυλής του Παντελή – οικογένεια Τζενιβίζ/Τζινιβιζίδη από τη Σάργερη. Εγκαταστάθηκαν στο Μεσόβουνο Κοζάνης.

Ceviz Kuzma veled-i Pandeli – Τζεβίζ Κοσμάς του Παντελή – οικογένεια Τζενιβίζ/Τζινιβιζίδη από τη Σάργερη. Εγκαταστάθηκαν στο Μεσόβουνο Κοζάνης.

Panayotoğlu Yor veled-i Konstantin – Παναγιώτογλου Γιώργος του Κωνσταντίνου – δε μπορούμε να το ταυτοποιήσουμε σίγουρα. Πάντως οικογένειες Παναγιωτίδη υπήρχαν στο Κοβ-τεπε και στο Αρμού-τσαΐρ του Επές.

Gümüşhanelioğlu Habo veled-i Gereki – Γκιουμουσχανελίογλου Χάμπος του Κυριάκου – οικογένεια Γκιουμουσχανελή/Αργυρουπολίτη δεν εντοπίζουμε, αλλά προφανώς το επίθετο φανερώνει την καταγωγή από την Αργυρούπολη.

Çakraklıoğlu Mihail veled-i Petro – Τσακρακλίογλου Μιχαήλ του Πέτρου – οικογένεια Τσακρακλίογλου δεν εντοπίζουμε, αλλά προφανώς το επίθετο φανερώνει την καταγωγή από το Τσαγράκ (βόρεια της Νικόπολης).

Petrooğlu Habo veled-i Dimitri – Πέτρογλου Χάμπος του Δημήτρη – οικογένεια Πετρίδη από τη Σάργερη. Εγκαταστάθηκαν στο Μεσόβουνο Κοζάνης.

Tiftikoğlu Kosta veled-i Pavli – Τιφτίκογλου Κώστας του Παυλή – οικογένεια Τιφτικίδη από τη Σάργερη. Εγκαταστάθηκαν στα Κομνηνά και στο Μεσόβουνο Κοζάνης.

Presetoğlu Habo veled-i Atanas – Πρεσέτογλου Χάμπος του Αθανασίου – οικογένεια Παραστατίδη από τη Σάργερη. Εγκαταστάθηκαν στο Μεσόβουνο Κοζάνης.

Kürekçioğlu Anastas veled-i Yor – Κιουρεκτσίογλου Αναστάσης του Γεωργίου - οικογένεια Κιορεκτσίδη από το διπλανό Κονάκ. Εγκαταστάθηκαν στο Ριζοχώρι Πέλλας.

Demircioğlu Sava veled-i Anastas – Ντεμιρτζίογλου Σάββας του Αναστασίου – οικογένεια Σιδηρόπουλου από το διπλανό χωριό Κονάκ. Εγκαταστάθηκαν στο Χείμαρρο Σερρών.

Dimyasoğlu veled-i Yor – Τιμιάσογλου (όνομα δυσανάγνωστο) του Γεωργίου –δε μπορούμε να το ταυτοποιήσουμε σίγουρα. Πάντως οικογένειες Ευθυμιάδη ή Τιμιόσογλου υπήρχαν στο Κοβ-τεπε και στο Καγιά-τεπε του Επές.

Atmacaoğlu Panayot veled-i Habo – Ατματζάογλου Παναγιώτης του Χάμπου – οικογένεια Ατματζίδη από τη Σάργερη. Εγκαταστάθηκαν στο Μεσόβουνο Κοζάνης.

Paresinoğlu Yor veled-i Habo – Παρεσίνογλου Γιώργος του Χάμπου – οικογένεια Παραστατίδη από τη Σάργερη. Εγκαταστάθηκαν στο Μεσόβουνο Κοζάνης.

Çakraklıoğlu Todor veled-i Petro- Τσακρακλίογλου Θόδωρος του Πέτρου - οικογένεια Τσακρακλίογλου δεν εντοπίζουμε, αλλά προφανώς το επίθετο φανερώνει την καταγωγή από το Τσαγράκ (βόρεια της Νικόπολης).

Gümüşhanelioğlu Yani veled-i Sava - Γκιουμουσχανελίογλου Γιάννης του Σάββα – οικογένεια Γκιουμουσχανελή/Αργυρουπολίτη δεν εντοπίζουμε, αλλά προφανώς το επίθετο φανερώνει την καταγωγή από την Αργυρούπολη.

Todoroğlu Nikola veled-i İlya – Θοδώρογλου Νικόλας του Ηλία – δε μπορούμε να το ταυτοποιήσουμε. Οικογένειες Θεοδωρίδη υπήρχαν στα διπλανά χωριά Κονάκ, Κούρπαγη, Καϊλή-καγιά, Τερέ-ταμ.

Kerdoğlu Sava veled-i Todor – Κερδόγλου Σάββας του Θόδωρου – είναι η οικογένεια Κηριτόγλου ή Κρητίδη, από το κοντινό χωριό Κούρβαγη, που εγκαταστάθηκαν στα Σεβαστιανά και στον Προφήτη Ηλία Πέλλας.

Kocamanoğlu Lambo veled-i Pano – Κοτζαμάνογλου Λάμπος του Πάνου – μάλλον είναι η οικογένεια Κοσμίδη ή Κοζμάογλου από το διπλανό Τερέ-ταμ. Εγκαταστάθηκαν στους Πύργους Κοζάνης.

Kocamanoğlu Yani veled-i Todor - Κοτζαμάνογλου Γιάννης του Θόδωρου – μάλλον είναι η οικογένεια Κοσμίδη ή Κοζμάογλου από το διπλανό Τερέ-ταμ. Εγκαταστάθηκαν στους Πύργους Κοζάνης.

Yoroğlu Kuzma veled-i Yor – Γιώρογλου Κοσμάς του Γιώργου – δε μπορούμε να το ταυτοποιήσουμε σίγουρα. Ίσως είναι από την οικογένεια Γεωργιάδη ή Μουρατίδη, από το κοντινό χωριό Καϊλή-καγιά του Επές, που εγκαταστάθηκαν στο Χείμαρρο Σερρών.

Bozoğlu Çakır veled-i Yor – Μπόζογλου Τσακίρης του Γιώργου – οικογένεια Ποζίδη δεν εντοπίζουμε στην περιοχή και έτσι δε μπορούμε να ταυτοποιήσουμε το όνομα.

Presetoğlu İlyas Papas Konstantin Efendi veled-i Yor – Πρεσέτογλου Ηλία παπά-Κωνσταντίνος εφέντη του Γιώργου – είναι ο ιερέας Κωνσταντίνος Παραστατίδης του Γεωργίου, τον οποίον εξουσιοδότησαν όλοι οι υπόλοιποι να χειριστεί την υπόθεσή τους.