Άλλη μια μέρα στην Κωνσταντινούπολη φεύγει σιγά. Έχω μπουχτίσει με το κρέας και λέω να τιμήσω απόψε πλιγούρι και φασολάκια λαδερά. Ο συνδυασμός αποδείχτηκε γρουσούζικος.
Λίγο πριν τις έντεκα, μετά το βραδινό τσάι, βλέπω το πρώτο μήνυμα από ντόπιο φίλο. «Κάτι γίνεται. Υπάρχουν φήμες για κινήσεις του στρατού». Μετά από λίγα λεπτά, δεύτερο μήνυμα, από φίλη. «Κάτι συμβαίνει στη γέφυρα. Πραξικόπημα;».
Ανοίγω την τηλεόραση. Η κλασική συνταγή «αθλητικά, μουσικά βιντεοκλίπς και εγχώριες σαπουνόπερες». Κάποιοι αρχίζουν τα «έκτακτα». Δύο φωτογραφίες. Η μία με στρατιώτες στη νέα γέφυρα του Βοσπόρου και η άλλη με τεθωρακισμένα άρματα στην είσοδο του αεροδρομίου «Ατατούρκ». Σε λίγο και ζωντανές εικόνες από τα ίδια σημεία.
Όλοι πλέον μιλάνε για πραξικόπημα, αλλά οι εξηγήσεις συγκεχυμένες. Στο αεροδρόμιο λένε ότι είναι δυνάμεις των κινηματιών, αλλά στις γέφυρες κυβερνητικές δυνάμεις, οι οποίες θέλουν να αποκλείσουν την κίνηση προς την Ασία, δυνάμεων που στασίασαν στα ευρωπαϊκά εδάφη. Οι στρατιώτες στις εικόνες φαίνονται χαλαροί και σίγουροι για τον εαυτό τους. Βρε λες να είναι αλήθεια;
Λίγο πριν τις έντεκα, μετά το βραδινό τσάι, βλέπω το πρώτο μήνυμα από ντόπιο φίλο. «Κάτι γίνεται. Υπάρχουν φήμες για κινήσεις του στρατού». Μετά από λίγα λεπτά, δεύτερο μήνυμα, από φίλη. «Κάτι συμβαίνει στη γέφυρα. Πραξικόπημα;».
Ανοίγω την τηλεόραση. Η κλασική συνταγή «αθλητικά, μουσικά βιντεοκλίπς και εγχώριες σαπουνόπερες». Κάποιοι αρχίζουν τα «έκτακτα». Δύο φωτογραφίες. Η μία με στρατιώτες στη νέα γέφυρα του Βοσπόρου και η άλλη με τεθωρακισμένα άρματα στην είσοδο του αεροδρομίου «Ατατούρκ». Σε λίγο και ζωντανές εικόνες από τα ίδια σημεία.
Όλοι πλέον μιλάνε για πραξικόπημα, αλλά οι εξηγήσεις συγκεχυμένες. Στο αεροδρόμιο λένε ότι είναι δυνάμεις των κινηματιών, αλλά στις γέφυρες κυβερνητικές δυνάμεις, οι οποίες θέλουν να αποκλείσουν την κίνηση προς την Ασία, δυνάμεων που στασίασαν στα ευρωπαϊκά εδάφη. Οι στρατιώτες στις εικόνες φαίνονται χαλαροί και σίγουροι για τον εαυτό τους. Βρε λες να είναι αλήθεια;
Απίστευτο μποτιλιάρισμα δημιουργείται στις γέφυρες που ενώνουν τις δύο ηπείρους. Το κρατικό κανάλι μεταδίδει δήλωση του στρατού, ότι έχουν αναλάβει τα ηνία της χώρας. Η είδηση αναμεταδίδεται από όλα τα δίκτυα και αμέσως βγαίνει δήλωση του πρωθυπουργού Γιλντιρίμ, ότι οι «προδότες θα τιμωρηθούν σκληρά». Είναι επίσημο πλέον. Στρατιωτικό πραξικόπημα.
Συνεχίζουν να έρχονται νέες εικόνες. Σε διάφορα σημεία στρατιωτικές δυνάμεις, φαίνονται να έχουν τον απόλυτο έλεγχο. Έξω σχεδόν απόλυτη ησυχία. Μηδαμινή κίνηση ανθρώπων και οχημάτων. Όλοι έχουν λουφάξει. Άραγε ποιοι να ηγούνται του κινήματος; Η ηγεσία του στρατού εξαφανισμένη. Από την Τετάρτη υπήρχαν πληροφορίες για νέο ξεκαθάρισμα στο στράτευμα και για τον υποναύαρχο που είχε καταφύγει στις ΗΠΑ. Μάλλον κάποιοι προσπαθούν να ανατρέψουν αυτές τις αποφάσεις, πριν έρθει η σειρά τους.
Ξεκαθαρίζεται πλέον ότι στις γέφυρες και στα άλλα σημεία, οι δυνάμεις είναι των κινηματιών. Κυβερνητικές δεν εμφανίζονται πουθενά. Καμία απολύτως δήλωση από τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Όλοι εξαφανισμένοι. Προφανώς περιμένουν να δουν προς τα πού θα γύρει η ζυγαριά.
Βλέπουμε τώρα και μεμονωμένους αστυνομικούς κοντά στα άρματα, αλλά μοιάζουν κι αυτοί μπερδεμένοι. Περιφέρονται χωρίς να κάνουν κάτι και όταν προσπαθούν να μιλήσουν με τους στρατιώτες, αυτοί τους υποδεικνύουν να απομακρυνθούν. Είναι δυνατόν να πετύχει έτσι απλά ένα πραξικόπημα στη σημερινή Τουρκία; Στην Τουρκία του 2016;
Η Κωνσταντινούπολη εξακολουθεί να παραμένει «υπνωτισμένη». Στα τηλεοπτικά «παράθυρα», όλοι οι συνομιλητές μουδιασμένοι και προσεκτικοί σε όσα λένε.
Μεγάλη έκπληξη η λειτουργία των κοινωνικών δικτύων. Από την αρχή πίστευα ότι το πολύ μέχρι τις έντεκα και κάτι, θα τα είχαν μπλοκάρει. Είναι μεσάνυχτα και ακόμη λειτουργούν. Όλοι ψάχνονται. Αρχίζουν να έρχονται μηνύματα στο facebook από Ελλάδα, απανωτά τηλεφωνήματα και SMS, στα οποία είναι προφανές ότι δε μπορείς να μιλήσεις και να απαντήσεις συγκεκριμένα. Όλα είναι ακόμα ρευστά και η προσοχή επιβεβλημένη.
Μισή ώρα μετά τα μεσάνυχτα έρχεται η ανατροπή. Στο NTV βγαίνει ο Ερντογάν, μέσω κινητού τηλεφώνου και καλεί το λαό «να υπερασπιστεί τη δημοκρατία, βγαίνοντας σε μεϊντάνια και σοκάκια».
Αυτό ήταν. Σε λίγο αρχίζει κίνηση στους δρόμους. Έρχονται οι πρώτες εικόνες με διάσπαρτους πολίτες να πλησιάζουν στα στρατιωτικά μπλόκα. Αρχικά βλέπουμε λεκτικές αντεγκλήσεις από απόσταση και μετά προσεγγίσεις και σπρωξίματα. Οι πρώτοι διαμαρτυρόμενοι δεν φαίνεται να είναι «τυπικοί αστοί» που βγήκαν να υπερασπιστούν τη δημοκρατία. Άλλες φυσιογνωμίες έχουν και άλλη συμπεριφορά. Αρκετοί κάνουν με το χέρι τους το γνωστό σήμα των «γκρίζων λύκων». Αυτοί είναι και οι πιο δυναμικοί και προκλητικοί. Θα περίμενε κάποιος να έχουν άλλη συμπεριφορά οι συγκεκριμένοι απέναντι σε ένα στρατιωτικό κίνημα. Αλλά είπαμε, η σημερινή Τουρκία δεν έχει καμία σχέση με όσα ξέραμε τις προηγούμενες δεκαετίες. Κι αυτό το πρώτο δείγμα, είναι το πρώτο καμπανάκι για τους κινηματίες. Άραγε ποιό κομμάτι του λαού περιμένουν να τους υποστηρίξει ή έστω να τους ανεχτεί;
Από κάθε γειτονιά ακούγονται τώρα τα μεγάφωνα με τους μουεζίνηδες. Ο ένας μετά τον άλλον και σε λίγο όλοι μαζί, καλούν το λαό να βγει στους δρόμους και να υπερασπιστεί το «ντεβλέτι».
Οι εικόνες πια έρχονται σωρηδόν, από την Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα κυρίως. Έφοδοι στρατιωτών σε κανάλια, έκρηξη στο κοινοβούλιο, σποραδικοί αρχικά πυροβολισμοί στα μπλόκα και μετά ριπές, έφοδοι πολιτών εναντίον στρατιωτών και συμπλοκές σώμα με σώμα, αστυνομικοί με πολιτικά και τα όπλα στα χέρια, ακούγονται τώρα ελικόπτερα στον ουρανό, ασθενοφόρα και περιπολικά στους δρόμους με τις σειρήνες στη διαπασών, τραυματίες και αίματα στις οθόνες, όλο και περισσότερα αυτοκίνητα φαίνεται να κατηφορίζουν προς τις γέφυρες και το ευρωπαϊκό κέντρο της πόλης, πολλοί πυροβολισμοί σε όλες πλέον τις γειτονιές, ο Μπαχτσελί του MHP παίρνει επίσημα θέση κατά του κινήματος, ακολουθεί και ο Κιλιτσντάρογλου του CHP, το ίδιο και ο διοικητής της 1ης Στρατιάς, όλα μπαίνουν τώρα στη σειρά.
Άλλη η Τουρκία του 1980 και του στρατηγού Εβρέν και άλλη η Τουρκία του 2016. Εντελώς άλλος και ο ρόλος και η δυναμική των στρατιωτικών και των πολιτικών. Εάν στις πρώτες δύο ώρες οι στρατιώτες απαντούσαν δυναμικά (και οπωσδήποτε αιματηρά) στον αρχικό όχλο διαμαρτυρομένων, ίσως το αποτέλεσμα να ήταν διαφορετικό. Φάνηκε όμως ότι δεν υπήρχαν σαφείς διαταγές και η οργάνωση έπασχε σε πολλά σημεία. Κάποιοι δεν έχουν καταλάβει ακόμα ότι η αίγλη του παρελθόντος χάθηκε για τους στρατιωτικούς. Φάνηκε περίτρανα από την αντιμετώπιση που είχαν οι κινηματίες από τους ισλαμιστές που μπήκαν κάπως αργοπορημένα στο «σκηνικό», σε αντίθεση με την πρακτική των πρώτων ομάδων εθνικιστών, που ήταν πιο «ήπια».
Οι εικόνες τώρα είναι σκληρές. Νεκροί και τραυματίες, συμπλοκές, εκρήξεις και εξευτελισμοί συλληφθέντων στρατιωτικών. Μέχρι το πρωί ακούγονται πυροβολισμοί και σποραδικές μικροεκρήξεις, προφανώς από εκκαθαρίσεις σε σημεία αντίστασης. Περιπολικά στους δρόμους καλούν με τα μεγάφωνα τους πολίτες να παραμείνουν κλεισμένοι στα σπίτια τους. Μαχητικά αεροσκάφη κάνουν συνεχείς διελεύσεις σε μικρό ύψος, με τον ανάλογο θόρυβο.
Η επόμενη μέρα ξημερώνει με μια διαφορετική εικόνα. Η Κωνσταντινούπολη σχεδόν έρημη, με πολύ μικρή κίνηση και στις γειτονιές οι δρόμοι χωρίς ανθρώπους και λίγα καταστήματα ανοιχτά.
Το μεσημέρι του Σαββάτου ήρθε και στο δικό μου κινητό το SMS της κυβέρνησης. «Στο όνομα του έθνους και του λαού, σας καλούμε να βγείτε όλοι στις πλατείες, για τη δημοκρατία».
Ο πιο πολύς κόσμος παραμένει κουμπωμένος. Ακόμα και οι «προοδευτικοί» ήλπιζαν να πετύχει αυτό το πραξικόπημα. Οξύμωρο; Ναι, για όσους γνωρίζουν τα της Τουρκίας μέσα από το ίντερνετ και τα μουχαπέτια.
Η ζωή τραβάει την ανηφόρα…
Νίκος Πετρίδης -
Κωνσταντινούπολη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου