Γιατί δεν πάω στην Παναγία Σουμελά

Πριν από μένα, μόνο μια γενιά Τζανών/Πετράντων γεννήθηκε στη σύγχρονη Ελλάδα. Όλες οι προηγούμενες γενιές των προγόνων μου, γεννήθηκαν στον Πόντο. 
Στη σύγχρονη Ελλάδα βρίσκονται τα οστά και τα ταφία του πατέρα μου Βασιλείου και του πάππου μου Νικόλα. Τα οστά του λυκοπάππου μου Μανουήλ, του αρκοπάππου μου Γρηγορίου και όλων των υπολοίπων προπατόρων, βρίσκονται στον Πόντο.
Εκεί δηλαδή που διάφοροι λαοί, από αρχαιοτάτων χρόνων, αναμίχθηκαν, ζυμώθηκαν, πολέμησαν, παντρεύτηκαν, γέννησαν και πλήθυναν.
Από τον αρχαιοελληνικό αποικισμό, την εξάπλωση του Μεγάλου Αλεξάνδρου, την Ελληνιστική εποχή, τη Ρωμαϊκή επέκταση, τον εκχριστιανισμό και τη μετεξέλιξη σε Ελληνορωμαϊκή Αυτοκρατορία, την ημετέρα Ρωμανία. 


Στο πέρασμα τόσων αιώνων, προστέθηκαν πολλοί στο έθνος των Ρωμαίων και πολλοί επίσης αποκόπηκαν απ` αυτό. Κύριο χαρακτηριστικό η ορθόδοξη πίστη. Horom μας έλεγαν οι Αρμεναίοι κι αυτό έλεγαν επίσης οι παππούδες μας: «Εμείς Ορωμαίοι είμες».
Τέκνα μαρτύρων και ομολογητών, στο διάβα των αιώνων, μάτωσαν, δεινοπάθησαν, πιέστηκαν, αλλά άντεξαν. Δεν «μανίχαιψαν», δεν «αρμένεψαν», δεν «τούρκεψαν», δεν «προτεστάντεψαν». Παρέμειναν Ρωμιοί. Περήφανοι, άκαμπτοι, αλύγιστοι και πραγματικοί κληρονόμοι της Ρωμανίας, της ψυχής και των συμβόλων της.
Ένα από τα σύμβολα αυτά, ίσως το σημαντικότερο, είναι η Μονή της Παναγίας Σουμελά. Η Μονή που γνώρισε μεγάλη άνθηση από τα μέσα του 19ου αιώνα, με τις κτιριακές προσθήκες και την ευνοϊκότερη αντιμετώπιση θρησκευτικών δραστηριοτήτων των «απίστων» από τις αρχές, μετά τις μεταρρυθμίσεις.
Αυτό ακριβώς ήταν η Παναγία Σουμελά. Έμπρακτη και ανοιχτή έκφραση της θρησκευτικής πίστης, που συναντιόταν με τις μνήμες της Ρωμανίας, λόγω του ιστορικού παρελθόντος αυτής της Μονής και της σχέσης της με την Αυτοκρατορία. Έτσι εξαπλώθηκε η φήμη της σε όλο τον Πόντο και αποτέλεσε πόθο και υπόσχεση, τάμα και εκπλήρωση για τους προγόνους μας.
Σήμερα όμως, τι σημαίνει η Παναγία Σουμελά; Τι σημαίνει η παρουσία μας εκεί; Τι σημαίνει να τελείται πλέον «ελεύθερα», μια φορά το χρόνο Θεία Λειτουργία στη Μονή; Πόσο «ελεύθερη» είναι αυτή η Θεία Λειτουργία;
Την πρώτη χρονιά, όσοι εισήλθαν και συμμετείχαν ήταν συγκεκριμένοι (νομίζω πεντακόσιοι, μισοί από τη Ρωσία και μισοί από την Ελλάδα). Τις επόμενες χρονιές λιγότεροι και φέτος, αν διάβασα σωστά, διακόσιοι πενήντα ή τριακόσιοι. Με μεσάζοντες εκκλησιαστικούς παράγοντες, ομοσπονδίες, συλλόγους, ταξιδιωτικά γραφεία, πολιτικούς και οικονομικούς παράγοντες. Κι αυτά με την αιτιολογία του χώρου και της ασφάλειας. Με τον αποφασιστικό λόγο της τοπικής αστυνομίας, της Νομαρχίας Τραπεζούντας και του Δήμου Ματσούκας.
Όλο αυτό λοιπόν, νομίζω πως πλέον έχει εκφυλιστεί. Γνωρίζω ανθρώπους που βρίσκονται κάθε χρόνο μέσα σ` αυτή τη Θεία Λειτουργία και επαίρονται γιατί τα καταφέρνουν λόγω της όποιας θέσεως κατέχουν, της ιδιότητας ή των γνωριμιών τους.
Δεν τους κατηγορώ. Συμμετέχουν, κατά τη δική τους άποψη και θέληση, σε μια από τις σημαντικότερες συλλογικές δημόσιες εκφράσεις της φυλής μας.
Αναρωτιέμαι όμως, πόσοι άλλοι απλοί προσκυνητές, χωρίς «θέσεις», ιδιότητες και γνωριμίες, μένουν έξω από τη Θεία Λειτουργία, επειδή κάθε χρόνο συμμετέχουν οι ίδιοι και οι ίδιοι;
Που είναι η χριστιανική ελεύθερη συμμετοχή στη Θεία Λειτουργία, όταν όλα αποφασίζονται εκ των προτέρων μέσα σε γραφεία;
Γιατί δεν ισχύει το ίδιο σε κάθε άλλη περίπτωση που λειτουργεί ο Πατριάρχης στη σημερινή Τουρκία; Είτε πας σε ναό της Κωνσταντινούπολης, είτε στην Καππαδοκία, στην Ίμβρο, στη Ραιδεστό κλπ, η είσοδος στο χώρο που θα λειτουργήσει ο Πατριάρχης είναι ελεύθερη.
Μόνο στην Παναγία Σουμελά υπάρχει αυτή η λογική των «διαπιστεύσεων» (κρεμασμένων στο λαιμό), όπως σε κάθε είδους πολιτικές δραστηριότητες, αθλητικές διοργανώσεις κλπ.
Η δικαιολογία της ασφάλειας του Πατριάρχη δεν στέκει, διότι το ίδιο θα ίσχυε και για όλες τις άλλες περιπτώσεις. Και στο κάτω-κάτω, εάν θέλουν οι Τούρκοι να αποδειχτεί ότι όντως είναι σύγχρονο κράτος θρησκευτικής ελευθερίας, ασφάλειας και δικαίου, ας το αποδείξουν στην πράξη.
Όπως μπορεί ο κάθε Πόντιος προσκυνητής να πάει στην πόλη και στο χωριό των προγόνων του, χωρίς φόβο, έτσι θα πρέπει να μπορεί να πάει και στην Παναγία Σουμελά την ημέρα της Πατριαρχικής Θείας Λειτουργίας, να πιάσει θέση αν προλάβει και να συμμετάσχει κι αυτός σε μια ελεύθερη ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ δραστηριότητα.
Γιατί με διαπιστεύσεις, εξυπηρετήσεις και «γνωριμίες», πραγματοποιούνται οι κοινωνικές ή πολιτικές δραστηριότητες, όχι οι θρησκευτικές.
Το να είναι κάποιος παράγοντας της ΠΟΕ ή της ΠΟΠΣ, γνωστός κύκλων του Ιβάν Σαββίδη, γνώριμος του Μητροπολίτη Παύλου, ταξιδιωτικός πράκτορας με «άκρες» ή μεταφραστής-ξεναγός και συνεργάτης του Δημάρχου Ματσούκας και να επαίρεται επειδή κάθε χρόνο είναι μέσα στη Μονή και εμφανίζεται κορδωμένος σε φωτογραφίες και βίντεο, εμένα δε μου λέει τίποτα.
Ας αναλογιστούν όλοι αυτοί ότι κάθε δική τους ετήσια συμμετοχή, κόβει θέση από έναν απλό Πόντιο προσκυνητή, που θέλει με καθαρή ψυχή να συμμετάσχει στην Πατριαρχική Θεία Λειτουργία και να προσευχηθεί για τις ψυχές των προγόνων του.
Η συμμετοχή στη Θεία Λειτουργία είναι δικαίωμα όλων και όχι προνόμιο ολίγων.
Οι Τούρκοι κατάλαβαν ότι με το άνοιγμα της Μονής θα έχουν οικονομικά οφέλη για όλη την περιοχή. Τα υπόλοιπα «παρατράγουδα» οφείλονται στη στρεβλή ιδιοκτησιακή και «παραγοντίστικη» νοοτροπία που έχει γίνει πλέον κοινός τόπος για τις συλλογικές εκφράσεις του «οργανωμένου» ποντιακού χώρου.

Εγώ προσωπικά θεωρώ ευλογημένο τον εαυτό μου, διότι ήμουν παρών και συμμετείχα στην πρώτη Πατριαρχική Θεία Λειτουργία, στις 15 Αυγούστου 2010, στην Παναγία Σουμελά.
Δεν ταξίδεψα με πρακτορείο, ούτε ανέβηκα στη Μονή με ντολμούς.
Δεν πήρα άδεια από κανέναν, ούτε είχα καρτελάκι με διαπίστευση στο λαιμό.
Δεν είχα ως δερβέναγα κανέναν Ελλαδίτη «παράγοντα» ή Τούρκο αξιωματούχο στο δικαίωμά μου να συμμετάσχω σ` αυτήν την ιστορική στιγμή για το γένος μου και την προαιώνια παρουσία μας σ` αυτά τα χώματα.
Πέρασα όλα τα μπλόκα των τζανταρμάδων, ανέβηκα μέχρι την είσοδο της Μονής με το αυτοκίνητό μου, μπήκα στο Μοναστήρι χωρίς διαπίστευση, λειτουργήθηκα, ξαναγεννήθηκα μαζί με τους προγόνους μου, εκπλήρωσα και το δικό τους ανεκπλήρωτο τάμα και έφυγα.
Δεν πήγα στην αγορά της Τραπεζούντας για «ψώνια». Ούτε στα ξενοδοχεία για πληρωμένα από τα πρακτορεία «μουχαπέτια».
Πήρα τη στράτα της Ζύγανας, να βγω στο Τορούλ κι επ`έκει σην Κιμισχανάν, σο Κελκίτ, ση Σερίανα, σην Αλούτζαραν και τέλος στη Γαρέσαρη, Στη Νικόπολη της προαιώνιας αρχής της γραμμής του αίματος των Τζανών/Πετράντων. Στη Νικόπολη του δικού μας προγονικού χρέους.
Μακριά από τα τουριστικά αξιοθέατα των πρακτορείων.
Έξω από τους κεντρικούς αυτοκινητόδρομους.
Μέσα από τα βουνά και τις χαράδρες της ορεινής Ρωμανίας.
Εκεί που σου ψιθυρίζουν οι Γαβράδες, οι Καβαζίτες, οι Τζανιχίτες και όλοι οι Αμυντζανταράντες.
Εκεί που ακούς τον καλπασμό των Ακριτών.
Εκεί που μυρίζεις αίμα και δάκρυ και σου χαϊδεύει την ψυχή η αύρα της Ρωμιοσύνης.

Γι` αυτό δεν ξαναπάω στην Παναγία Σουμελά.
Γιατί πρέπει να έχουν όλοι θέση σ` αυτή τη Θεία Λειτουργία.
Κάθε φορά και άλλοι.
Μέχρι να ξεχρεώσουμε τα τάματα όλων των ψυχών που έμειναν χρεωστικά.
Μέχρι να καταλάβουν Τούρκοι και Ελλαδίτες «παράγοντες», ότι δεν έχουν κανένα δικαίωμα να το παίζουν «πορτιέρηδες» στην Παναγία Σουμελά.
Η Θεία Λειτουργία εκεί, δεν είναι cocktail party και χώρος κοινωνικής συνάθροισης «κολλητών» και «συνεργαζομένων».
Είναι δικαίωμα όλων των Ποντίων.
Δικαίωμα θρησκευτικό.
Δικαίωμα προγονικό.
Δικαίωμα κληρονομημένο.
Δικαίωμα πληρωμένο με αίμα.