Στην Πόλη...

Ιμπραχίμ, ο γιός του Ηρακλή
Εκδόσεις Ινφογνώμων – ISBN: 978-960-8362-70-3 – σελ. 400
(Απόσπασμα από το 15ο κεφάλαιο):

Ο Σέργιος εψές το βράδυ άνοιξε την καρδιά του και τους μίλησε σαν αδερφός. Δεν είχε αυτός να χωρίσει τίποτα με μουσουλμάνους και χριστιανούς. Πατριώτης του ήτανε κι ο Ηρακλής, πατριώτης του κι ο Ιμπραχίμης. 
Τι θα γενεί με την πατρίδα τους; Ποιοί θα κάνουνε κουμάντο μετά από ένα χρόνο; Ποιόν θά`χουν στο κεφάλι τους; Τους Γερμανούς, γιά τους Εγγλέζους; Αυτοί είναι της πίστης τους εχθροί. Χριστό έχουν τα κανόνια τους, Θεό τις τράπεζές τους.
Ο Τσάρος της Ρουσίας κι αυτός έχει δικά του νιτερέσα. Οι πατεράδες κι οι παππούδες τους πάντα έλεγαν πως είναι ο προστάτης τους, για τους Ρωμιούς πως νοιάζεται, γι` αυτούς θα πολεμήσει. Τι έκανε μέχρι τώρα; Μόνο αν είχε να κερδίσει βαρούσε τα κανόνια του. Και στο μυαλό του μέσα ήτανε, την Πόλη να πατήσει.
Τι έχουν να κερδίσουν οι Ρωμιοί απ` όλους αυτούς τους ξένους;

«Και ποίος έν` μετ`εμάς Σέργιε; Εμείς Ρωμαίοι είμες κι εντάμαν με τη μωαμεθανοίς περνάμε. Ο Ιμπραχίμ έν` αδερφό μ`. Ντο θα ίνεται με τον πόλεμον;»
Αυτό είναι το δίλημμα. Ποιά είναι η θέση των Ρωμιών μέσα στο κράτος των Οθωμανών; Ραγιάδες τόσα χρόνια, ένα απ` τα κοπάδια που προσκυνούν τον πατισάχ. Μαζί μ` αυτούς κι άλλες φυλές, Τσερκέζοι, Αρμεναίοι, Λαζοί, Συριάνοι, Κούρδοι, Άραβες, Εβραίοι κι άλλοι τόσοι. Στη Ρούμελη οι χριστιανοί σηκώσανε τα όπλα και φκιάξανε δικά τους κράτη. Κι όλο ζητάν να πάρουνε όσο μπορούν και πιο πολύ απ` του Σουλτάνου τα εδάφη.

Τους είπε πράγματα που δεν φαντάζονταν ο Κενάνης. Οι Ρωμιοί είναι χωρισμένοι. Οι πιο πολλοί πιστεύουνε ότι ήρθε η ώρα να ζωντανέψουνε τη Ρωμανία. Κι αυτό θα το πετύχουνε με της Ελλάδας τη βοήθεια. Με Βενιζέλο και Κωνσταντίνο βασιλιά. Όπως πήρανε τη Σαλονίκη κι όλη την Άσπρη Θάλασσα, έτσι θα φτάσουνε μέχρι την Πόλη. Όπως λένε άλλωστε, Κωνσταντίνος την έχτισε, Κωνσταντίνος την έχασε, Κωνσταντίνος θα την ξαναπάρει.
Είναι κι οι άλλοι όμως που δεν έχουν τέτοια γνώμη. Ποιά είναι η Ελλάδα, λένε, που θα πάρει τη Ρωμανία; Αυτοί μαζεύτηκαν εκεί, σε μια ξερή γωνιά και καμώνονται τους καμπόσους. Μιλάνε για Αθήνες και Σπάρτες και Περικλή και Σόλωνα και Μαραθώνα.
Και πού είναι η Ρωμανία; Πού είναι οι Μακεδόνες και οι Κομνηνοί, πού είναι ο Μεγαλέξανδρος; Ποιά είναι η Αθήνα που τη λέν πρωτεύουσα; Μπροστά στην Πόλη είναι χωριό. Πώς μπορούν αυτοί, μια χούφτα άνθρωποι, σ` ένα μικρό βασίλειο, να μιλάνε για λογαριασμό εκατομμυρίων Ρωμιών, απλωμένων σε όλη την Ανατολία, στη Μαύρη Θάλασσα, τη Βλαχία, τη Μακεδονία, τη Θράκη και τον Καύκασο;
Αυτοί δεν μπορούν να τα βρούνε ούτε μεταξύ τους. Θα διαφεντέψουνε όλη τη Ρωμανία την παλιά; Σκοτώνονται εκεί κάτω απ` την ώρα που πήραν τ` άρματα και θέλανε να φτιάξουν κράτος. Ο ένας να βγάλει τα μάτια τ` αλλουνού ζητάει. Κλέφτες και λωποδύτες, αλληλοκατηγοριούνται και μισούν την ίδια τους τη φάρα. Κι άμα δεν ήταν οι Εγγλέζοι κι οι Φραντζέζοι και οι Ρούσοι, να βουλιάξουνε τα καράβια του Σουλτάνου, θα τους είχε αφανίσει όλους ο Ιμπραχίμ απ` το Μισίρι και θα τους πέρναγε μαχαίρι.
Και τι κάνανε μετά; Φέρανε Κυβερνήτη Έλληνα απ` τη Ρουσία και λίγο μετά τον εσκοτώσαν. Φέρανε βασιλιά από τη Γερμανία και τον διώξανε. Και τώρα πάλι βασιλιάδες ξένοι τους διαφεντεύουν. Τι έχουνε εκείνοι οι Ρωμιοί για να μοιράσουνε μαζί τους;

Μεγάλη εντύπωση τους προκάλεσαν του Σέργιου τα λόγια. Ο Ιμπραχίμης συμφωνεί. Μωαμεθάνος είναι αυτός και με τους Ρωμιούς και το Θεό τους δεν έχει να χωρίσει τίποτα. Έτσι τα βρήκανε απ` τους παππούδες τους, έτσι τα συνεχίζουν. Αυτοί είναι ο λαός του Προφήτη κι οι άλλοι είναι κιαβούρηδες.
Παλιά μπορεί να είχε άλλη σημασία. Τώρα δεν είναι έτσι τα πράγματα. Όλοι το δοβλέτι προσκυνούν, τα ίδια ζόρια έχουνε, τα ίδια συνήθια. Παράπονο να έχουνε δεν πρέπει. Τα είδε και στην Κερασούντα, τα ξέρει κι από τη Σαμψούντα, τα είδε τώρα και στην Πόλη. Όλοι οι Ρωμιοί, με μαγαζιά, ταλίκας και δουλείας, λεύτεροι και γελαστοί, μαζί κι οι Αρμεναίοι. Με τα σχολειά τους, τις εκκλησίες τους, τις περιουσίες τους, τις γυναίκες και τα σπίτια τους. Τι άλλο θέλουνε; Γιατί να ρίξουνε το κράτος;

Ο Ηρακλής προσπαθεί να τα ξεδιαλύνει στο μυαλό του. Δίκιο έχει ο Σέργιος. Αυτοί Ρωμιοί είναι κι άλλη πατρίδα δεν ξέρουνε. Απ` το σχολείο μάθανε για την Ελλάδα την αρχαία. Πιο παλιά δεν τα μαθαίνανε αυτά. Πριν από είκοσι-τριάντα χρόνια ήρθανε στα σχολειά τους. Οι πιο πολλοί οι δάσκαλοι λέγαν πως είναι Έλληνες, κληρονόμοι μεγάλου πολιτισμού, αγαπημένοι της ιστορίας. Το μάθανε, το χώνεψαν. Έλληνες ήταν οι Ρωμιοί κι η Ρωμανία κόρη της Ελλάδας.
Αυτοί όμως είναι παιδιά της Ρωμανίας. Πώς ν` αρνηθούν τη μάνα τους και να πάνε στη γιαγιά τους; Και τι ξέρουν γι` αυτήν την Ελλάδα που είναι σήμερα στο Μωριά και στην Αθήνα; Έχουν την ίδια γλώσσα και την ίδια πίστη. Ναι, όπως κι εκατομμύρια άλλοι Ρωμιοί σ` όλο το ντουνιά.
Χίλια πεντακόσια χρόνια τώρα, η καρδιά της Ρωμανίας χτυπάει στην Κωνσταντινούπολη. Πώς να το νιώσουν τώρα όλοι οι Ρωμιοί, το στηθοσκίρτημα ετούτης της Αθήνας;

Ανέβηκε στον οντά τους για να κοιμηθεί ο Ιμπραχίμ κι απέμειναν μονάχοι τους οι δυό Ρωμιοί. Τότε του είπε ο Σέργιος και άλλα μυστικά. Για την Οργάνωση που δούλευε εδώ και έξι χρόνια στην Πόλη. Για τον Έλληνα τον αξιωματικό που την έστησε κι έκανε δικούς του τόσους και τόσους Ρωμιούς.
Σουλιώτη τον ελέγανε κι είχε μαζί του κι έναν απ` την Πρεσβεία της Ελλάδας, το Δραγούμη. Είχαν δουλέψει και οι δυό μαζί και στη Μακεδονία, στη Σαλονίκη και το Μοναστήρι, όταν σκοτώνονταν οι Έλληνες με τους Βουλγάρους και καίγανε χωριά, εκκλησιές και κάναν πόλεμο ανελέητο. Τότε σκοτώθηκε και ο γαμπρός του Δραγούμη, άντρας της αδερφής του, αξιωματικός κι αυτός. Έκλαψαν όλοι οι Έλληνες γι` αυτό το παλικάρι, τον Παύλο τον Μελά.
Ήρθανε το λοιπόν εδώ, φτιάξαν γραφεία στο Μεγάλο Δρόμο, απάνω στο Πέραν και έλεγαν πως πουλάν ασφάλειες. Εκεί ήτανε το κέντρο τους. Κι από εκεί κανόνιζαν τα πάντα μέσ` την Πόλη και έξω απ` αυτήν. Δεν άφηναν Βούλγαρο σε χλωρό κλαρί. Έδερναν, έσπαγαν μαγαζιά, σκοτώναν και καμιά φορά. Κάθε Βούλγαρος που μιλούσε ενάντια στην Ελλάδα και στον Πατριάρχη, ήταν εχθρός και έπρεπε να σωπάσει.
Έτσι ενώσανε Ρωμιούς πολλούς και κάναν τη δουλειά τους. Έλεγαν ότι πρέπει οι Ρωμιοί να έχουνε τα πράγματα στα χέρια τους, ακόμα πιο πολύ. Βάζαν τους πατεράδες να παίρνουν τα παιδιά τους απ` τα σχολειά τα λεβαντίνικα, να τα πηγαίνουν σε ελληνικά. Ανοίξανε σχολές, έδιναν βοήθειες, στηρίζανε τον Πατριάρχη. Μέχρι που έφτασαν να κουμαντάρουν και τους Ρωμιούς τους βουλευτές. Όχι όλους, αλλά τους πιο πολλούς. Ήτανε κάμποσοι που πήγαν με το Κομιτάτο. Πιστεύαν ότι έτσι θα έχουνε συμφέρο κι αυτοί και το ρωμαίικο.
Ο Πατριάρχης όμως είχε άλλη γνώμη. Αυτός δεν άκουγε όσα έλεγαν αυτοί οι Νέοι Τούρκοι. Φοβότανε πως η ισότητα θα έβγαινε σε βάρος του μιλέτ. Ότι αυτοί θα φτιάχνανε ένα κράτος για τους Τούρκους, να μη χωράει τους Ρωμιούς. Δεν είχε άδικο. Τώρα άρχισαν όλα αυτά να φαίνονται. Ήτανε ξεροκέφαλος, σκληρός, αλλά και γνωστικός ο Ιωακείμ. Λέγανε απ` τη Γαράσαρη πως έρχονταν οι ρίζες του. Απ` την Τρουπτζή ή απ` την Πάλτζανα. Ήρθανε οι παπούδες του πολύ παλιά και στέριωσαν εδώ στο Μπογιατζίκιοϊ, στο Βαφοχώρι. Κι έφτασε ο Ιωακείμ να γίνει κεφαλή του ρωμαίικου. Ο Θεός να τον συγχωρνά τον μακαρίτη.

Αυτά είναι πράγματα απίστευτα που άκουγε ο Ηρακλής. Οργάνωση, βουλευτές, σκοτωμοί και δαρσίματα. Γιατί να γίνονται όλα αυτά και που θα καταλήξουν; Ποιός θα πάρει το πάνω χέρι και πώς θα φιλιώσουν τα μιλέτια; Αυτοί που είναι στη Νικόπολη, τι θα γενούνε; Με ποιόν θα πάνε και γιατί;
Με το δοβλέτι θα πάνε, λέει ο Σέργιος. Με τον Σουλτάνο και την κυβέρνηση. Μόνο που σιγά-σιγά, θα κάνουνε αυτοί κουμάντο. Πάνω από ενάμιση εκατομμύριο έχει όλη η Πόλη, μαζί με τα γύρω τα χωριά. Οι μισοί είναι μωαμεθανοί και πάνω από μισό εκατομμύριο οι Ρωμιοί. Κοντά διακόσιες χιλιάδες Αρμεναίοι, κάτω από εκατό χιλιάδες οι Οβριοί, τριάντα-σαράντα οι Πουλγκάρ κι οι άλλοι Αλβανοί, Λεβαντίνοι, Κούρδοι, Τσερκέζοι, Άραβες και κάθε καρυδιάς καρύδι.
Όπως ήταν και παλιά, στο ρωμαίικο το βασίλειο, απ` όλα τα λουλούδια είχε ο παχτσές και στην κορφή ήταν τα καλύτερα, οι Ρωμιοί. Έτσι θα γενεί και τώρα. Σιγά-σιγά, χρόνο με χρόνο. Αρκεί ν` αντέξει το δοβλέτι, να πληθαίνουν και να πλουταίνουν οι Ρωμιοί, να μορφώνονται και να πιάνουν όλα τα πόστα. Έτσι θα ξαναζωντανέψει η Ρωμανία.