Πόντιοι αγωνιστές με τον Υψηλάντη στη Μολδαβία

Είναι γνωστό ότι η αρχή της επανάστασης του 1821, έγινε με την είσοδο του Αλέξανδρου Υψηλάντη στη Μολδαβία. Οι άντρες που είχε μαζί του και οι χιλιάδες άλλοι που συγκεντρώθηκαν για να πολεμήσουν κατά των Οθωμανών, ήταν κυρίως ελληνικής καταγωγής, αλλά υπήρχαν και πάρα πολλοί από τις υπόλοιπες εθνότητες των Βαλκανίων (Μολδαβοί, Σέρβοι, Βούλγαροι κλπ).

Η κρίσιμη μάχη δόθηκε στο Δραγατσάνι στις 7 Ιουνίου 1821 και εκεί ο Υψηλάντης, χωρίς να έχει μαζί του το σύνολο των στρατευμάτων του, ηττήθηκε. Χιλιάδες αγωνιστές σκοτώθηκαν και όσοι σώθηκαν προσπάθησαν να αντισταθούν σε άλλες περιοχές της Μολδοβλαχίας ή να βρουν σωτηρία στα νότια και στα βόρεια, στη Ρωσική Αυτοκρατορία. Περίπου χίλιοι από αυτούς που πέρασαν τον ποταμό Προύθο, συγκεντρώθηκαν από τους Ρώσους στην κωμόπολη Οργκίεβ και καταγράφηκαν.

Αυτός ο φάκελος με το σύνολο των καταγραφών και με στοιχεία καταχώρησης «Κισσινέβ, 14 Ιουλίου, αριθμός 3465» από τη «Γραμματεία του Κυβερνήτου Νοβορωσσίισκυ και Βεσσαραβίας», έχει σωθεί και βρίσκεται στο Κρατικό Αρχείο της Οδησσού. Αναλυτική μελέτη και δημοσίευση των περιεχομένων έκανε ο Βούλγαρος ακαδημαϊκός Νικολάϊ Τοντόροφ.

Χάρη σ` αυτόν μπορέσαμε να εντοπίσουμε επτά αγωνιστές από τον Πόντο. Οι έξι δηλώνουν ως πατρίδα την Τραπεζούντα και ένας την Αργυρούπολη, χωρίς περαιτέρω πληροφορίες για τον ακριβή τόπο (αν ήταν μέσα από τις πόλεις ή από χωριά της περιφέρειας). Σίγουρα υπάρχουν κι άλλοι, οι οποίοι όμως δε δίνουν σαφή στοιχεία καταγωγής και πολύ περισσότεροι ήταν αυτοί που σκοτώθηκαν, ιδιαίτερα μέλη του Ιερού Λόχου που κατάγονταν οι περισσότεροι από τις παρευξείνιες περιοχές της Ρωσικής Αυτοκρατορίας.

Έστω κι αυτοί οι επτά πάντως, αποτελούν πολύτιμη ψηφίδα στην ιστορία και τους αγώνες του ποντιακού ελληνισμού. Παρουσιάζουμε τις καταγραφές των συγκεκριμένων, όπως ακριβώς σώζονται στο Κρατικό Αρχείο της Οδησσού:

341 – Δημήτριος Τραπουζανλής (ДИМИТРИЙ ТРАПУЗАНЛИ)

   Έλληνας, τουρκικής υπηκοότητας, από την Τραπεζούντα της Μικράς Ασίας. Πριν πέντε χρόνια πήγε στη Μολδαβία όπου ασχολήθηκε με το εμπόριο. Φέτος το Μάρτιο προσχώρησε στους Φιλικούς. Μόνιμο τόπο διαμονής έχει την ιδιαίτερη πατρίδα του. Στη Ρωσία δεν ήταν άλλα φορά.

456 – Θεόδωρος Αναστασίου (ФЕДОР АНАСТАСИЙ)

   Έλληνας, τουρκικής υπηκοότητας, από την Τραπεζούντα. Πριν τέσσερα χρόνια ήρθε στην Κριμαία και σε συνέχεια, φέτος τον Απρίλιο, με διαβατήριο που έβγαλε στη Θεοδοσία, ταξίδεψε στη Βεσσαραβία. Τον περασμένο Ιούνιο πέρασε κρυφά, μαζί με τους συντρόφους του, στη Μολδαβία από ένα σημείο πιο κάτω από το Σκουλένι. Μόνιμο τόπο διαμονής έχει την ιδιαίτερη πατρίδα του.

498 – Στέφανος Κωνσταντίνου (СТЕФАН КОНСТАНТИН)

   Έλληνας, τουρκικής υπηκοότητας, από την Τραπεζούντα. Φέτος την άνοιξη πήγε κρυφά στη Μολδαβία μαζί με τους συντρόφους του, περνώντας από ένα σημείο που βρίσκεται πιο κάτω από το Σκουλένι.

499 – Γιάννης Δημητρίου (ИАНИ ДИМИТРИУ)

   Έλληνας, τουρκικής υπηκοότητας, από την Τραπεζούντα. Από τη Θεοδοσία πέρασε στη Μολδαβία χωρίς διαβατήριο, μαζί με τον Κωνσταντίνου. Μόνιμο τόπο διαμονής έχει τη γενέτειρά του.

501 – Νικόλαος Σοφιανόπουλος (НИКОЛА СОФЙАНОПУЛО)

   Έλληνας, τουρκικής υπηκοότητας, από την Τραπεζούντα. Έξι χρόνια εργάστηκε ως χτίστης. Φέτος την άνοιξη πέρασε στη Βεσσαραβία με διαβατήριο του Νομάρχη Ταυρίδος κι από εκεί πέρασε κρυφά στη Μολδαβία, από ένα σημείο που βρίσκεται πιο κάτω από το Σκουλένι. Μόνιμο τόπο διαμονής έχει την ιδιαίτερη πατρίδα του.

502 – Παναγιώτης Σάββας (ПАНАЙОТИ САВА)

   Έλληνας, τουρκικής υπηκοότητας, από την Τραπεζούντα. Στην Ευπατορία εργάστηκε έξι χρόνια ως χτίστης. Σε συνέχεια ήρθε στη Βεσσαραβία και από εδώ πέρασε στη Μολδαβία μαζί με το Σοφιανόπουλο. Ο πατέρας του ζει στην Ευπατορία. Με εγγύηση.

503 – Πολυχρόνης Χρήστου (ПОЛИХРОНИ ХРИСТО)

   Έλληνας, τουρκικής υπηκοότητας, από την πολίχνη Κεμίσχανα. Ένα χρόνο ήταν στην Ευπατορία όπου εργάστηκε ως χτίστης. Στη Μολδαβία πέρασε πιο κάτω από το Σκουλένι, μαζί με το Σοφιανόπουλο.