Νικόπολις - Γαράσαρη - Sebinkarahisar - Susehri.

Σας κάνουν ..κλικ; Καλώς ήρθατε!

Δευτέρα 19 Δεκεμβρίου 2011

Ους την Γαρέσαρην, ομάλιν εν...



Λούρα ο Γρηγόρης Καβαζίδης από την Καϊλούκα/Keylik-Evcili 
και ταβούλ ο Σπύρος Γαλετσίδης από το Κοϊνίκι/Gognuk. 
Χορεύουν οι Δανιήλ Εμμανουηλίδης από το Ασαρτζούχ/Asarcik, 
Σάββας Μαρουφίδης από τη Λίτσασα/Licese, 
Μιχάλης Βασιλειάδης από την Καϊλούκα/Keyilik-Evcili, 
Σάββας Τσεντεμεϊδης από την Πάλτζανα/Balcana-Altincevre, 
Παντελής Στεφανίδης από το Καταχώρ/Gedehor-Saplica 
και Γιάννης Νικολαϊδης από το Γιατμούς/Yatmis.

Γαρασαρέτ’κο μουχαπέτ σην Αλεξανδρούπολη



Το γαρασαρέτ'κο μουχαπέτ στην Αλεξανδρούπολη, έγραψε ιστορία, 
αφού συναντήθηκαν δύο μεγάλες μορφές της παράδοσής μας. 
Η Σοφία Παπαδοπούλου/Αμαραντίδου στο τραγούδι (από τη Λίτσασα) 
και ο Σπύρος Γαλετσίδης στη λούρα και το ζουρνά (από το Κοϊνίκι). 
Μαζί τους ο Γρηγόρης Καβαζίδης στη λούρα (από την Καϊλούκα) 
και ο Σπύρος Γαλετσίδης ο νεώτερος στο ταβούλ. 
Παρόντες Ασαρτζουγότες, Καϊλικότες, Λιτσασινοί, Παλτσανότες, 
Καταχωρέτες, Κοϊνικότες, Εσκιουνότες, Γουρουχλήδες, 
από Κομοτηνή, Θρυλόριο, Σάπες, Κασσιτερά, Αλεξανδρούπολη, 
Πυλαία, Ορεστιάδα, Νέο Πετρίτσι Σερρών,
Καβάλα, Αμυγδαλεώνα, Πλαταμώνα και Πλατανότοπο. 
Μαζί μας και μερικοί Σαντέτες και Κιομουσχανελήδες, 
αφού «παίζαμε» στην έδρα τους, στην Παλαγία.


Σοφία Παπαδοπούλου – Σπύρος Γαλετσίδης



Δύο θρυλικές μορφές της ποντιακής μουσικής παράδοσης.

Η Σοφία Παπαδοπούλου (το γένος Αμαραντίδου) 
άφησε εποχή στο ποντιακό τραγούδι. 
Η καταγωγή της οικογένειάς της από τη Λίτσασα της Νικόπολης. 
Μετοίκησαν στο Ματζικέρτ του Καρς 
και από εκεί ήρθαν πρόσφυγες στην Πυλαία του Έβρου.

Ο Σπύρος Γαλετσίδης γεννημένος στο Κοϊνίκι της Νικόπολης, 
είναι η ζωντανή αυθεντική έκφραση της γαρασαρέτικης μουσικής. 
Πολύ μικρός στην προσφυγιά, 
εγκαταστάθηκε με τους γονείς του στον Πλατανότοπο Καβάλας. 
Σήμερα συνεχίζουν την οικογενειακή παράδοση ο γιός του Σταύρος 
και ο εγγονός του Σπύρος, που παίζει ταβούλ στο συγκεκριμένο μουχαπέτ, 
στην Αλεξανδρούπολη, στις 17/12/2011.

Τυχεροί όσοι Γαρασαρέτες και μη, βρέθηκαν εκεί 
και είδαν μαζί για πρώτη φορά 
αυτές τις δύο μεγάλες  μορφές της Γαράσαρης.

Δευτέρα 25 Ιουλίου 2011

Γαράσαρη 18-24 Ιουλίου 2011 - 4/4


Η Κοίμηση της Θεοτόκου, στον κάτω μαχαλά του Καταχώρ. 
Σήμερα σταύλος και από πάνω χτίστηκε οικία.


Lakis Tsohataridis η εκκλησια του χωριου μας πως καταντησε?

Γαράσαρη 18-24 Ιουλίου 2011 - 3/4


Τ' Ασαρτζούγου το ποτάμιν. Αιώνες τώρα, αυτά τα νερά 
έχουν δροσίσει όλες ανεξαιρέτως τις γενιές των Τζανών Πετράντ.





Γαράσαρη 18-24 Ιουλίου 2011 - 2/4


Όποιος επιμένει, δικαιώνεται. Επιτέλους, μετά από πολύ ψάξιμο, ιδού το εύρημα! 
Τα ερείπια της Αγίας Τριάδας, μητρόπολης της Νικόπολης, 
σε μια από τις τρεις ελληνικές συνοικίες, στο Σεϊράν-τεπε.



Γαράσαρη 18-24 Ιουλίου 2011 - 1/4


Δευτέρα 18 Ιουλίου, 07:20 πμ. 
Παίρνω πάλι το γνωστό δρόμο για τη Γαράσαρη. Για την Πατρίδα. 
Μετ'εμέν εντάμαν παιδία τ'Ασαρτζούγουν, τη Κατάχωρη, της Μπάλτζανας. 
Σάββας Τζεντεμεϊδης, Θεόδουλος Τσοχαταρίδης, Θεόδωρος Τσαχαλίδης, 
Αναστάσιος Πετρίδης, Εμμανουήλ Τασιάδης, Σωκράτης Τασιάδης. 
Σην Πατρίδαν...

Κυριακή 10 Ιουλίου 2011

10 Ιουλίου, μνήμη των 45 μαρτύρων της Νικοπόλεως



Οι 45 Μάρτυρες της Νικοπόλεως (μεταξύ αυτών και οι πρόκριτοι της Νικοπόλεως,  Λεόντιος, Μαυρίκιος, Δανιήλ και Αντώνιος) ήταν πιθανότατα στρατιώτες του ρωμαϊκού στρατού κατά την περίοδο των διωγμών του χριστιανισμού, επί του αυτοκράτορα Λικίνιου (308-324 μΧ).

Δούκας της Λεγεώνας της Αρμενίας ήταν ο Λυσίας, ο οποίος απαίτησε από τους 45 Μάρτυρες που έφεραν μπροστά του, να θυσιάσουν στα είδωλα και να απαρνηθούν το Χριστό. Αυτοί αρνήθηκαν σθεναρά, με αποτέλεσμα να τους αλυσοδέσουν και να τους φυλακίσουν στον πύργο της βόρειας πύλης του κάστρου της Νικοπόλεως. Καθημερινά τους πίεζαν να απαρνηθούν τη χριστιανική πίστη, άλλοτε με υποσχέσεις και άλλοτε με απειλές ότι θα τους ρίξουν αλυσοδεμένους στον ποταμό Λύκο για να πνιγούν. Όταν ο Λυσίας το πήρε απόφαση ότι δεν πρόκειται να υποκύψουν, διέταξε να τους κόψουν τα χέρια και τα πόδια, να τους κάψουν και τα οστά τους να τα ρίξουν στα νερά του Λύκου. Οι χριστιανοί της Νικοπόλεως περισυνέλλεξαν όσα λείψανα μπόρεσαν από το ποτάμι και τα φύλαξαν στους ευκτήριους οίκους της περιοχής.

Το μαρτύριό τους διαδόθηκε σε ολόκληρη την αυτοκρατορία και αργότερα αναδείχθηκαν σε Αγίους του Χριστιανισμού. Η ανατολική εκκλησία τους τιμά στις 10 Ιουλίου και η δυτική εκκλησία στις 23 Μαϊου. Η Σύναξή τους τελούνταν στην Κωνσταντινούπολη, στο ναό της Αγίας Ακετυλίνης. Όταν ο χριστιανισμός πλέον είχε γίνει επίσημη θρησκεία της αυτοκρατορίας, ο Ιουστινιανός, σύμφωνα με τον Προκόπιο, ανήγειρε στη Νικόπολη μοναστήρι στο όνομα των 45 Μαρτύρων.  

Απολυτίκιον των 45 εν Νικοπόλει Μαρτύρων

Στρατός θεοσύλεκτος, παρεμβολή ιερά, νομίμως αθλήσαντες υπέρ της δόξης Χριστού, εν Πνεύματι ώφθητε. Μάρτυρες του Κυρίου, Τεσσαράκοντα πέντε, λύσαντες δι’ αγώνων την πολύθεην πλάνην. Διό ημών τους αγώνας, πάντες δοξάζομεν.

Ως ευσεβείας θεμέλιοι άρρηκτοι, οι Τεσσαράκοντα πέντε ηρίστευσαν, ψυχής συμφωνία συνδούμενοι και εν σταδίω βοώντες γηθόμενοι. Χριστός των Μαρτύρων ο στέφανος.

Συγκεκροτημένοι πανευσεβώς, ώσπερ συναυλία, ης ο Κύριος οδηγός, εν τη Νικοπόλει, 
οφθέντες Αθλοφόροι, προς πόλιν ουρανίαν κατεσκηνώσατε.

Δευτέρα 23 Μαΐου 2011

Γαράσαρη οτουράχ γαϊτέ - Gareysar oturak hava


Σπύρος Γαλετσίδης,
η ολοζώντανη μουσική κληρονομιά της Γαράσαρης,
από το Κοϊνίκι (Göynük) στον Πλατανότοπο Καβάλας.

Τρίτη 17 Μαΐου 2011

Την πατρίδα'μ έχασα - Vatanimi kaybettim


Vatanimi kaybettim, ağladim ve aci çektim,
hatirliyorum ve ağliyorum, unutamiyorum.
Την πατρίδα'μ έχασα, έκλαψα και πόνεσα,
λύουμαι κι αρροθυμώ, όι-όι, ν' ανασπάλω κι επορώ.

Κυριακή 15 Μαΐου 2011

Γαρασαρέτ’κο μουχαπέτ – Πλατανότοπος Καβάλας


Με τον αειθαλή 90χρονο Σπύρο Γαλετσίδη στη ζουρνά, τη λούρα και το τραγούδι,
το γιο του Σταύρο και τον εγγονό του Σπύρο στο ταβούλ,
το Γρηγόρη Καβαζίδη στη λούρα και το Νίκο Καλογερίδη στο ταβούλ,
Γαρεσαρέτες από το Ασαρτσούχ, τη Λίτσασα, το Καταχώρ, την Καϊλούκα,
το Κοϊνίκ, τη Λάπα, την Κόρατσα, την Πάλτσανα κλπ,
τα έσπασαν μέχρι πρωίας εντάμα, με ομάλι, τίκι, τρομαχτόν, τάμζαρα, ούτς-αγιάχ
και πάνω απ’ όλα με γαρεσαρέτ’κη ψυχή!!!

Πέμπτη 5 Μαΐου 2011

Γρηγόρης Τσαλγατίδης -- «Να λελεύ' αϊκον κράτος»


Ο Γρηγόρης Τσαλγατίδης άφησε εποχή με το ποντιακό κέντρο
«Κορτσόπον» και τώρα ζει στο Κοκκινόχωμα Καβάλας.
Η οικογένειά του Γαρεσαρότες από τη Φέϊλερε που μετοίκησαν
στο Ναριμάν του Καρς και μετά ήρθαν πρόσφυγες στην Ελλάδα.
Μέγας μάστορας στην κατασκευή ποντιακής λύρας, αλλά και μέσα στα πράγματα,
όπως αποδεικνύει με το «Να λελεύ' αϊκον κράτος», σε πρώτη δημόσια εκτέλεση.
Ο Γρηγόρης Τσαλγατίδης μας δείχνει ότι η ποντιακή μούσα είναι πάντα ζωντανή
και συμβαδίζει με την εποχή: «Αδά σον κόσμ' απάν, όλοι παίζνε τον ποπάν...
Όλ' μαζί είναι τρακόσιοι κι απ' οπίσ' χίλιοι τρακόσιοι,
τρώγνε, πίνε και χορεύνε και τον κόσμον κοροϊδεύνε».

Τρίτη 3 Μαΐου 2011

Άννα Ταμουρίδου (το γένος Πετρίδου, από το Ασαρτζούχ)


Η Άννα Ταμουρίδου, κόρη του Ηράκλη Πετρίδη από το Ασαρτζούχ,
γεννήθηκε το 1926 στα Κασσιτερά Σαπών Ροδόπης.
Μεγάλωσε μέσα σε καθαρά γαρασαρέτικο περιβάλλον
και παντρεύτηκε τον επίσης Νικοπολίτη, Χρήστο Ταμουρίδη από τη Λίτσασα.
Έζησαν στην Πυλαία Φερών Έβρου (επίσης χωριό προσφύγων από τη Γαράσαρη)
και απέκτησαν τέσσερα παιδιά, τον Πέτρο, το Γιώργο, την Πελαγία και το Νίκο.
(Ο Γιώργος και ο Νίκος, είναι οι δύο "Στρατηγοί της Γαράσαρης").

Κυριακή 1 Μαΐου 2011

E gidi Gareysar, στις Σάπες Ροδόπης


Ο ετήσιος χορός των παιδιών της Γαράσαρης από τα Κασσιτερά Σαπών.
Απόγονοι προσφύγων από τη Λίτσασα, το Ασαρτζούχ, την Καϊλούκα, το Κηράτς,
την Κάλτσασα, το Κιογνιούκ, το Καταχώρ, το Χατζήκιοϊ κλπ,
κρατούν τις παραδόσεις και χαίρονται τους δεσμούς με την πατρίδα, τη Νικόπολη.

Παρασκευή 15 Απριλίου 2011

Τη Χριστιανιδών και τη Τρουκωνών ο παράδεισον


   Μίαν, εσερεύταν σ’ έναν μέρος Τρουκ’ και Ορωμαίοι και γονούσευσαν. Σίτε εκαλάτζευαν κι έστεκαν, άρτουχ εσκάλωσαν και έλεγαν για την πίστιν εμούν.

   Ήνας Τρούκος είπεν σ’ Ορωμαίοις:
   -«Για πέστε ‘μεν, ας τερώ σας. Τ’εσέτρον ο παράδεισον εν κι άλλο καινούριν κι άλλο σαλτανατλίν, γιόκσαμ τ’εμέτρον τη Τρουκωνών».

   Χαμάν ένας Ορωμαίος ελάγκεψεν ση μέσ’ απές και είπεν:
   -«Τζάνουμ Μούσταφα, γιατί λες αβού; Αλλάχ, Αλλάχ, χέλπετε τ’εσέτρον ο παράδεισον ασ’ τ’εμέτρον κι άλλο καινούριν εν. Πάντα αμούν ήλος παρλαάβ. Τ’εμέτρον πα τ’ Ορωμαίων εν χάρμα χαλάγιν. Απάν εκέν να κρους χαμάν ρουζ’, χαλάεταιν».

Τετάρτη 6 Απριλίου 2011

Μαρία Τζανίδου από το Ασαρτζούχ


Η Μαρία Τζανίδου γεννήθηκε το 1922 στην Αδριανούπολη,
στο δρόμο της προσφυγιάς,
πριν εγκατασταθεί τελικά η οικογένειά της στα Κασσιτερά Ροδόπης.
Ο πατέρας της Εμμανουηλίδης από το Ασαρτζούχ
και η μητέρα της Γεωργιάδου από τη Νικόπολη.
Στα Κασσιτερά παντρεύτηκε το Νικόλαο Τζανίδη,
του οποίου η οικογένεια ήρθε από το Κηράτς.

Πέμπτη 31 Μαρτίου 2011

Οι Στρατηγοί της Γαράσαρης


Σπάνια περίπτωση δύο αδέλφια να γίνουν Στρατηγοί στον ελληνικό στρατό.
Στη φωτογραφία ο Γιώργος Ταμουρίδης και ο Νίκος Ταμουρίδης
(έχουν άλλα δύο αδέλφια, τον Πέτρο και την Πελαγία).

Παιδιά του Χρήστου Ταμουρίδη από την Πυλαία Έβρου (παιδί της Λίτσασας)
και της Άννας Πετρίδου από τα Κασσιτερά Ροδόπης (παιδί του Ασαρτζούχ).

Δικαιωματικά λοιπόν τα αδέλφια Γιώργος και Νίκος Ταμουρίδης,
είναι για όλους εμάς τους Νικοπολίτες,
«οι Στρατηγοί της Γαράσαρης»

Δευτέρα 28 Μαρτίου 2011

Σάββας Ταμουρίδης, ασή Λίτζασα Νικοπόλεως, γενν. 1913



Γεννηθείς το 1913 στη Λίτσασα της Νικοπόλεως,
ο Σάββας Ταμουρίδης, 98 ετών σήμερα,
είναι η ζωντανή ιστορία της πατρίδας μας, της Γαράσαρης.
Ας μοιραστούμε λίγα από όσα μας είπε,
ως αντίδωρο Νικοπόλεως!

Κυριακή 27 Μαρτίου 2011

Σάββας Ταμουρίδης, γεννηθείς στη Λίτσασα, το 1913!


Με μεγάλη χαρά συνάντησα σήμερα τον παππού Σάββα Ταμουρίδη, ετών 98!!
Γεννήθηκε στη Λίτσασα της Γαράσαρης το 1913 και ήρθε πρόσφυγας
στην Πυλαία του Έβρου το 1924, σε ηλικία 11 ετών.

Οι Ταμουράντ ήταν ένα μεγάλο σόϊ από τη Λίτσασα
(το όνομα Ταμουρίδης δεν υπάρχει πουθενά αλλού και 
όσοι έχουν αυτό το επίθετο είναι συγγενείς και έχουν ρίζα στη Λίτσασα)
και άπλωσαν παρακλάδια στο Κηράτς του Σού-σεχρη και στο Ματζικέρτ του Καρς.
Στην Ελλάδα ήρθαν κυρίως στην Ολυμπιάδα της Λάρισας, αλλά και στην Ελασσόνα,
στην Κατερίνη, στα Κασσιτερά Ροδόπης, στην Πυλαία Έβρου, στο Ριζάρι Εδέσσης,
στο Άλωρο Εδέσσης, στην Κρυοπηγή Δράμας και στο Δοξάτο Δράμας.

Μιλήσαμε πολλές ώρες με τον παππού το Σάββα και άκουσα από πρώτο χέρι
όσα θυμάται από το σχολείο της Λίτσασας, τη λαμπρή εκκλησία του Αη-Γιώργη
και τον παλιό ναό του Αη-Γιώργη που ήταν πίσω από το σπίτι τους,
για τον παπά-Γιάννη τον Ουρεηλίδη και το εκκλησάκι της Αναλήψεως.
Μου είπε για τους νεαρούς που ντύνονταν με γυναικεία ρούχα και κρύβονταν
στο γυναικαριό της εκκλησίας για να μην τους πιάσουν οι τζανταρμάδες.
Θυμήθηκε τα ρασία και τους γιαϊλάδες της Λίτσασας,
 το πανηγύρι στο εκκλησάκι των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου,
 το ονομαστό βούτορον της Λίτσασας και το παζάρι της Γαράσαρης.
Έφερε στο μυαλό του και εξιστόρησε την πορεία προς τό λιμάνι της Κερασούντας
και το καράβι, το «Αρχιπέλαγος», που τους έφερε στην Καλαμαριά.

Σε λίγο καιρό θα μπορέσω να μοιραστώ μαζί σας όλο αυτό το ανεκτίμητο υλικό
από τις θύμησες ενός ανθρώπου που έφυγε μαθητής από τη Γαράσαρη
και τα θυμάται σχεδόν όλα, σα να ήταν μόλις χθες.

Και να βλέπατε πως γελούσαν τα μάτια του όταν μιλούσε για τη Λίτσασα…
Για την πατρίδα…

Παρασκευή 18 Μαρτίου 2011

Τσαλγατίδης - Καλιοντζίδης, για τη Μακεδονία



Οι πρόσφυγες από τη Γαράσαρη εγκαταστάθηκαν, στη μεγάλη τους πλειοψηφία,
στη Μακεδονία (και λιγότεροι στη Θράκη, τη Θεσσαλία και την Αθήνα).
Αγάπησαν αυτόν τον τόπο και εξακολουθούν να τον τραγουδούν,
σα να ήταν η πρώτη τους πατρίδα, η Νικόπολη του Πόντου.
Το Γρηγόρη Τσαλγατίδη, από το Κοκκινόχωμα Καβάλας,
συνοδεύει με τη λύρα ο νεαρός Χρήστος Καλιοντζίδης από το Διπόταμο Καβάλας
(γιός του μεγάλου καλλιτέχνη Μιχάλη Καλιοντζίδη. Το μήλο κάτω από τη μηλιά...)

Τρίτη 8 Μαρτίου 2011

Η Παναγία της Γαράσαρης (Η Μονή της Θεοτόκου στο Καγιά-τιπι)


Στις 8 Ιανουαρίου του 454, γεννήθηκε στη Νικόπολη από πλούσια οικογένεια ευγενών, ο Ιωάννης ο Ησυχαστής. Σε ηλικία 18 ετών έχασε τους γονείς του Εγκράτιο και Ευφημία, οπότε αποφάσισε να μοιράσει την περιουσία του στους φτωχούς και να μονάσει. Έτσι, περίπου το 475, έχτισε τη Μονή της Παναγίας σε ένα κοίλωμα-σπηλιά  του βράχου της Αναλήψεως, λίγα χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Νικόπολης. Εκεί έμεινε μαζί με δέκα άλλους μοναχούς, μέχρι το 481, όταν σε ηλικία 28 ετών χειροτονήθηκε Επίσκοπος Κολωνείας.

Με το πέρασμα των αιώνων η Μονή ερημώθηκε και απέμειναν μόνο ερείπια. Έπρεπε να περάσουν 13 αιώνες για να εμφανιστεί άξιος διάδοχος του Αγίου Ιωάννη του Ησυχαστή, κτήτορος της Παναγίας της Γαράσαρης.
Το 1785 λοιπόν, γεννιέται στο χωριό Χάχαβλα ο Ιωαννίκιος Θωμαϊδης, ο οποίος γύρω στο 1805-1810 εκάρη μοναχός και έβαλε σκοπό της ζωής του να ανοικοδομήσει το μοναστήρι. Τελικά το κατάφερε και περίπου μεταξύ 1812-1815 το οικοδόμημα ήταν έτοιμο και ο ίδιος έγινε Ηγούμενος της Μονής.

Δευτέρα 21 Φεβρουαρίου 2011

Γρηγόρης Τσαλγατίδης ασή Γαράσαρη


Ο Γρηγόρης Τσαλγατίδης άφησε εποχή με το «Κορτσόπον»
και τους φίλους του Γώγο Πετρίδη και Χρύσανθο Θεοδωρίδη.
Σήμερα μένει στο χωριό του, το Κοκκινόχωμα Καβάλας
και είναι από τους πιο ονομαστούς κατασκευαστές λύρας.
Η καταγωγή της οικογένειάς του είναι από το χωριό Κόρατζα της Γαράσαρης.
Από εκεί μετοίκησαν στο Ναρμάν του Καρς και τελικά κατέληξαν στο Κοκκινόχωμα.

Τετάρτη 16 Φεβρουαρίου 2011

Ο Χατζηλίαν και οι Τρουκ


Ας το Γαλατζούγουν ο Χατζηλίαν έτον σο χιοκιουμέτιν. Έτον πολλά φίλος με την Τρουκ’ς. Έτον και πολλά σαχατζής. Ίντεν κι αν έλεγεν, οι Τρουκ κ’εχολέσκουσαν.

Έναν ημέραν με την Τρουκ’ς εντάμαν επέϊνεν σο παζάριν, σην Γαρέσαρην. Ση ποταμί την άκραν είδαν πολλά σκυλία και έτρωγαν έναν λέσιν.
«Χάτζηλια», είπαν οι Τρουκ, «για τερά! Εσήμερον Τετράδην ημέραν εν, οι Ορωμαίοι κρέας τρώγνεν»!
Ο Χατζηλίαν χαμάν ελάγκεψεν κι εκατήβεν ας τ’ άλογον’ατ. Εδήβεν σα σκυλία σιμά, εκλώστεν οπίς και είπεν’ατς:
«Εφέντιλερ, εγώ ερώτ’σα τα σκυλία και είπανε’μεν: Ελχάμ τ’Ουλλάχ. Εμείς ούλ’ Τρουκ είμες».
Οι Τρουκ ελίγον αμούν εγίζεψαν, αμούν εγέλασαν κι κάτ’ έλεαν.

Κυριακή 30 Ιανουαρίου 2011

«Το τίκι σο γόνατον και τ’ομάλι σον τόπον»!! – Η Σοφία Παπαδοπούλου για τους χορούς της Γαράσαρης

Η Σοφία Παπαδοπούλου άφησε εποχή στο ποντιακό τραγούδι
και με τη φωνή της και με τα τραγούδια της,
αφού έγραψε περισσότερους από 3.000 στίχους.
Το πατρικό της είναι Αμαραντίδου.
Η οικογένειά της έφυγε από το Κηράτζ της Γαράσαρης
για το Ματζικέρτ του Καρς και  μετά την ανταλλαγή
εγκαταστάθηκαν, στην Πυλαία του Έβρου.
Παντρεύτηκε στη Νίψα της Αλεξανδρούπολης,
μέσα σε Επεσλήδες, Όρτουληδες, Μπάφραληδες κλπ,
αλλά παρέμεινε Γαρεσαρέτ’σα μέχρι το μεδούλι.


Δευτέρα 24 Ιανουαρίου 2011

Να γινόμαν γουρπάνιν...

Σην Μπάλτζαναν


Σα πεϊλέ τα χρόνε, σην Μπάλτζαναν Τρουκ’ κ’έταν.
Τη Γενεκέντων ο Θόδωρον μίαν σιτέ επέϊνεν σο Τσαγράγιν κ’ εξ ερούξεν από πίσ’ατ έναν τουρκικόν μωρόν. Δέκα χρονών έτον κ’ έτον το μωρόν. Πεινασμένον έτον, εδέκεν α ψωμίν έφαγεν και επ’εκεί ερώτσεν απόθεν εν και τίνος εν.
-Γετίμιν είμεν, είπεν το μωρόν, κάναν κ’έχω και τη χωρί’μ τ’όνομαν ενέσπαλά’το.

Ο Θόδωρον πα πολλά ανάγκεν είϊσεν ας τη ζώων τ’ερίαμαν. Αθάρεσεν κελεπούριν ηύρεν. Μπρε, είπεν α, έρσεσαι μετ’εμέν; Θα σφάζω σε, θα ποτίζω σε, τα λώματα’ς τα τσαρούχα’ς ούλα μετά σωστά  να ποίγωσ’ατά. Εσύ πα να ερέζης τα ζα’μουν. Έρσεσαι;
-Έρχουμ’, είπεν το μωρόν, Ίσεϊν έκουεν.

Τετάρτη 5 Ιανουαρίου 2011

Τα Φώτα στη Γαράσαρη


Την ημέρα των Θεοφανείων το εκκλησίασμα μετά κατανύξεως και φόβου Θεού παρηκολούθει την ιεράν ακολουθίαν του αγιάσματος και της καταδύσεως του Σταυρού, η οποία ετελείτο μέσα εις ένα δίλαβο μεγάλο καζάνι, καθόσον οι ποταμοί και αι λίμναι ήσαν παγωμέναι.